MASTALJİ: Kadınların sancılı dünyası

Mastalji; kadınlarda meme ağrısına verilen genel isim olmakla beraber siklik ve non-siklik olarak iki kategoride incelenir.

Non-siklik mastalji, adet döngüsü ile alakasız bir şekilde genellikle ileri yaş kadınlarda görülen meme ağrılarıdır. Sıklıkla papillom, duktal ektazi gibi iyi huylu lezyonlar sonucunda gelişir.

Siklik mastalji, Tüm meme ağrılarının 2/3'ünü oluşturur ve ağrı menstruasyon döngüsü ile ilişkilidir. Ağrı menstruasyon kanamasının sonlanması ile başlar, kanama başlangıcına kadar giderek artar. Adete yakın dönemde hastanın iç çamaşırlarının veya partnerinin dokunması ile şiddetli ağrı oluşabilir. Ağrı, her iki memede de mevcuttur, koltuk altına doğru daha belirgin hissedilir ve menstruasyon ile azalır. Memede nodüler yapı ağrıya eşlik eder.

Siklik mastaljinin en sık nedeni fibrokistik hastalıktır.

Fibrokistik Hastalık, memede menstrüel siklus ile ilişkili ağrı, hassasiyet ve kitlesel lezyonların olma durumudur. Kistik mastopati, kronik kistik mastit, Cooper hastalığı, Reclus hastalığı gibi farklı isimlerle anılabilmektedir. Fibrokistik hastalık aslında doğal fizyolojik siklustaki hormonal sapmalardan kaynaklanır. Bu nedenle meme kistlerinden farklı olarak seksüel aktif dönemdeki genç kadınlarda görülür. Nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen östrojen progesteron dengesinin östrojen yönünde bozulmasının etkili olduğu düşünülmektedir.

Genellikle memede birden çok fibrotik ve kistik lezyon vardır ve bu lezyonlar kanser riskinde artışa neden olmazlar. Ancak gelişebilecek bir kanseri gölgeleyebilecekleri akılda tutulmalıdır.

Fibrokistik hastalığın gelişimi menstrüel siklus ile yakından alakalıdır. Siklus başlangıcında gebeliğe hazırlanan ve çoğalan meme epitel hücreleri menstruasyonla birlikte ölmeye başlar. Ölen hücrelerin yok edilmesi için bir inflamasyon başlatılır. Bu süreç çevre dokuları da etkileyerek fibrozis, süt kanallarında yapışıklıklar ve ardında biriken sıvıların oluşturduğu kistler ile sonuçlanır. Bu olaylar her adet döneminde tekrarlatarak fibrokistik değişikliklerin multiple odaklar halinde olmasına neden olur. Değişiklikler 20'li yaşlarda başlayıp 30'lu yaşlarda ağrı, kitle gibi belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. 50 yaşından itibaren belirtiler kendiliğinden kaybolur.

Tedavi: İlaç tedavisinden önce mutlaka hekim muayenesi ve görüntüleme ile tanı teyit edilmeli olası kanser ekarte edilmelidir.

Mekanik destek amacıyla hastaların sürekli sütyen kullanmaları yararlı olabilir. Çay, kahve, çikolata tüketimi azaltılmalıdır. Ayrıca düşük yağ oranına sahip gıdalar östojen seviyesini düşürebilir.

Tedavide doğum kontrol ilaçlarının etkisi yoktur.

Çeşitli bitkisel kökenli ilaçlar ile %95'e varan oranda başarı sağlamak mümkündür. Ayrıca hekiminiz tarafından hormon dengesini düzenleyecek ilaçlar reçete edilebilir.